buse

İlk Kadın Belediye Başkanımız Müfide İlhan Kimdir Hayatı


Türkiyenin İlk Kadın Belediye Başkanı Olma Ünvanına Sahip Olan Müfide İlhan İle İlgili Gerekli Bütün Bilgiler.

Adını uzun yıllar boyu sayıklayacağımız bir insan İlk Kadın Belediye Başkanı Müfide İlhanın hayat hikayesi.

Bazı ansiklopedi sitelerinden alınarak yazılan bilginin tüm içeriği:

Müfide İlhan (d. 19 Şubat 1912, Mersin, Türkiye – 2 Şubat 1996,Bodrum ), ilk kadın belediye başkanı.

Mareşal Fevzi Çakmak’ın kardeşi Nafiz Çakmak’ın kızıdır. Eğitimini tamamlayıp öğretmenlik yaptı. Doktor Faruk İlhan ile evlendi.

1950 yılında Mersin’de belediye meclisi üyeleri tarafından belediye başkanı olarak seçildi. Bir süre sonra kendi isteğiyle bu görevden ayrıldı.2 Şubat 1996 tarihinde yaşadığı bodrum da kalp krizi sonucu öldü.

950 yılında Mersin”den Belediye Başkanı seçilen Müfide İlhan, Türkiye”nin ilk kadın belediye başkanı olarak bilinir.19 Şubat 1911 tarihinde Mersin’ de doğmuştur.

Yazan Fatma Yılmaz :
“Hiçbir menfaat gözetmeksizin, yurdu ve milleti için gece gündüz demeden, maksat çakılı kalmadan çalışmış, hep halkı ile iç içe olmuş, halkın sorunlarını birebir dinleyerek, çözüm için uğraşlar vermiş, demokrat ve çağdaş bir insanı herkes tanısın ve hakkında bilgi edinsin istedim.

Bu heyecanla kaynak araştırmasına giriştiğimde hayal kırıklığına uğradığımı itiraf etmeliyim. Belediye arşivinde yeterli döküman ve bilgi olabileceği ilk aklıma gelen şeydi. Acı bir gerçek ki adını bilen bir yetkiliyi dahi bulamadım. İl Halk Kütüphanesinde araştırdım. Özel bir kaynak orada da yoktu ne yazık ki. Araştırmalarım sırasında İçel Valiliğinin yayınlamış olduğu “75.Yılda İçel” isimli kitabı görünce, işte aradığımı bulabileceğim kapsamlı bir kaynak diye düşündüm. Ama 304 sayfa kuşe kağıda, lüks baskılı bu kitapta da Müfide İLHAN’ ın adının geçtiği tek bir satıra rastlayamadım. Bu arada eşimin şu sözleri ile irkildim. “Mersin’in tarihinde insan arama. Betonlaşmış narenciye bahçelerinin, kafese kapatılmış kıyıların, birbirine bön bön bakan binaların tarihidir, son 25 yılın Mersin tarihi. Mersin’in son 25 yılında insan ve tarih göçük altındadır. Feryat figan yıkılarak otoparka çevrilen Azak Han’ın iniltileri işitilir Uray Caddesinden geçerken. Mersinlileri Allah affetsin. “Tüm bunların yanılıra bu kentin, hafızası olan, vefalı ve sorumluluk sahibi insanlarını da yüz yüze veya ismen tanıma imkanı buldum. Hocam Kudret ÜNAL’ın çalışmalarımda bana sağladığı yardım ve konuya duyduğu heyecan her şeye değerdi. Şinasi DEVELİ, Hilmi DULKADİR, Gündüz ARTAN isimleri verildi. Kendilerine ulaşamadım. İçel Sanat Kulübü arşivini sundu. Meriç ALKAN’ın çalışmalarından yararlandım. Mersin’in İçel Sanat Kulübüne teşekkür borçlu olduğunu düşünüyorum.

En azından ben kendilerine teşekkür ediyorum. Müfide İLHAN 19 Şubat 1911 tarihinde Mersin’ de doğmuştur. Babası Teğmen Nafiz ÇAKMAK, Mareşal Fevzi ÇAKMAK’ın erkek kardeşidir, Mustafa Kemal’in askeridir. Çanakkale Conkbayırı’nda şehit düşer. Müfide İLHAN’ın çocukluk yıllan işgal altındaki İstanbul’da geçer. İlkokul çağında amcası Fevzi ÇAKMAK’ın yanında Atatürk ‘ün huzuruna çıkmış ve elini öpmüştür; torpil için değil, diğer şehit çocuklarıyla birlikte bir yatılı okula gidebilmek için…İlkokulu Ankara’da Mareşalin çocuklarıyla birlikte okumuş, orta öğrenimini ise Kandilli Kız Lisesinde tamamladıktan sonra, muallim mektebini bitirerek Cumhuriyetin aydın öğretmenlerinden biri olmuştur.

Aslen Mersinli olan Dr. Faruk İLHAN ile tanışıp evlenir. Eşinin görevi nedeniyle yurdun çeşitli illerinde öğretmenlik yapar. 1946 yılında Mersin’ e yerleşirler. Eşi Faruk İLHAN’ın babası Galip İLHAN, Mersin’in İlk belediye başkanıdır. Demokrat Parti’nin kurulmasıyla, çok partili döneme geçilmiş ve ülkeyi politika heyecanı sarmıştır. Önce Dr. Faruk İLHAN’a politikaya atılması için öneri, gelir ama O görevine devam etmek istediğini belirtir. Aynı öneri Müfide İLHAN’a gelir, O da kabul eder. Parti arkadaşları ile birlikte çok yoğun bir çalışma temposuyla köy köy gezerek, İçel”i partinin güçlü bir kanadı haline getirirler. O günleri şu dizelerle dile getirir Müfide İLHAN:’

“Bana hayat verir yurdu dolaşmak,

Üşütse rüzgarı yaksa güneşi.

Dağlardan inerek dereler aşmak,

En büyük zevkimdir, bulunmaz eşi.

Kah söğüt gölgesi, kah çınar altı

Yurttaşlarla bana açıyor kucak.

Eşeğine binerim, bulamazsam atı,

Yayan da yürürüm hep bucak bucak.”

Bir gün parti toplantısında erkeklerden biri kalkıp “ikinci evlilik hakkı isteriz” diye bağırınca Müfide İLHAN dayanamaz ve “Efendi Şer’an dört iken bu fedakarlık neden?” Diyerek cevap verir.

İl İdare Kurulu üyeliğine seçilmesi ile ilgili alkışlar arasında teşekkür konuşması yapmak için kürsüye geldiğinde şu sözleri söyler: “Bu sonuca çok sevinebilirdim, şayet bir birimizi tanımış olsaydık. Ama üzüntülüyüm, çünkü beni hiç tanımadan sırf ağzım laf yapıyor diye bana alkış tutup oy vermiş olmanızı içime sindiremiyorum. ”

14 Mayıs 1950 yılında seçimleri Demokrat Parti kazanmıştır. Eylül ayında ise yerel seçimler vardır. O dönemde Belediye başkanları, Belediye Meclisi tarafından kendi üyeleri arasından seçilmektedir.’ O dönemin Cumhuriyetçi, aydın insanları haremlik selamlığı gözetmeden, medenice Müfide İLHAN’ı liste başından en çok oyla Belediye Başkanı seçerler. Bu başarı, yalnız ülkemizde değil, o dönemlerde dünyanın bir çok ülkesinde gündemdeki yerini alır. Fakat bir süre sonra O’na bir takım şeylerde ödün vermesi için baskılar yapılmaya başlanır. Baskılar artınca kişiliğinden ve dürüstlüğünden ödün vermeyen bir insan olan Müfide İLHAN daha fazla dayanamaz ve “beni siz seçtiniz, görevden de siz alabilirsiniz . Ama bu canı bana Allah verdi ölünceye kadar da ülkeme hizmetten beni kimse alıkoyamaz” der ve görevinden istifa eder. Menderes’in ısrarlarım rağmen başkanlıktan ayrılır.

Müfide İLHAN’ın, ne kadar dürüst, açık sözlü ve kararlı bir kişiliğe sahip olduğunu Maki Dergisinde, Osman YILMAZ’ın Sayın Öjen SALİM’den aktardığı bir anı daha net bir şekilde ortaya koymaktadır: “Müfide İLHAN ‘ın Belediye Başkanı olduğu dönemde Mersin küçük bir yer, herkes birbirini tanıyor. Sokakta selam vermeden geçebileceğiniz tek insan yok. Şu an adını tam olarak hatırlayamadığım Mersin ‘in en iyi manavı olan!!efendi belediye ile ilgili ceza gerektiren bir kusur işler. Belediye zabıtalarınca zamanına göre bir manav için ağır sayılabilecek miktarda bir ceza salınır. O zaman Belediye Meclis üyelerinden ve Belediye Başkan Yardımcısı olan Bay ‘u’”!!.yı yolda karşılayıp konuyu açar. Bu cezanın kaldırılması için yardım ister. Yetkili kişi de “Önemli bir şey değil hepimiz seni tanıyoruz. Ben konuyu Müfide Hanım.’a söylerim. Senin bilerek ve ???????????????????????? isteyerek hatalı bir işlen yapmayacağım O da bilir. Bu konuda zabıtalarımızın hatalı bir yaklaşımı olmalı, sen haklısın, sorunu çözeriz” diyerek!. Efendiden ceza kağıdını alır, ertesi gün konuyu Müfide Hanım”a anlatır. Müfide İLHAN ceza kağıdını yardımcısının elinden alıp inceler ve veznedarı çağırır. “Belediye olarak bizim kusurlu bir işlemimizden. dolayı yanlış bir ceza kesilmiş bunu da kurumun en üst düzey yöneticisi olarak ben. ödemek zorundayım!!Efendinin bu cezasını benim maaşımdan kesin” talimatını verir. Yardımcısı da şimdikiler gibi değil tabi. Onuru ve değerleri olan köklü bir aileye mensup saygın bir insan. Bu duruma itiraz eder “Hayır efendim ben öderim” deyince, Müfide Hanım alışılmadık bir sertlikle ve kararlılıkla ‘Hayır ben ödeyeceğim. Sen ödeyecek olsaydın bu kağıdı bana getirmezdin’” cevabını verir. Bu olay üzerine iki insan aynı kararlılıkla kimin istifa edeceği üzerine tartışırlar. Tartışmanın sonunda Müfide İLHAN cezayı öder, yardımcısı istifa eder ”

Bir süre sonra da Demokrat Partinin Arapça ezanı serbest bırakması üzerine, partisi ile arası açılır. Demokrat Partinin ne kadar demokrat olduğunu sorgulamaya başlar belki de. Demokratik ve laik Cumhuriyet ilkelerine bağlılığı, Demokrat Parti ile çelişkilerini derinleştirir ve tutumundaki değişimleri onaylamadığı partisinden ayrılır.

Müfide İLHAN, Demokrat Partiden ayrılmasının ardından Mersin’de kendisi gibi düşünen arkadaşlarıyla birlikte «Müstakilleri Destekleme Cemiyeti” adlı bir demek kurar ve bir süre “Mücadele” adlı bir dergi çıkarır. İzmit”te Türk Kadınları Birliği İzmit Şubesini kurar.

Ankara’da özel bir Anaokulu açar. Ancak maddi yetersizlikler yüzünden kısa süre sonra kapatır. Almanya’da Türk çocuklarını Alman okullarına hazırlama sınıflarında öğretmenlik yapar. İstanbul’ da kurulan Mersin Liseliler Derneğine katılır.

Bütün bu sosyal aktivitelerin yanı sıra., Atatürk, barış, demokrasi ve yurt sevgisi konulu şiirler yazar. 1981 Yılında, Mersinlilere hatıra olarak kısıtlı bütçesinden Mersin Diyabet Hastanesine, merhum eşi Dr. Faruk İlhan adına bir konferans salonu döşemesi bir vefa örneğidir. Devlet Hastanesi Doğum Pavyonuna, kendi adına altı yataklı bir koğuş yaptırmıştır. İyilik Vakfı Yaşlılar Huzurevinde de kendi adına bir oda hazırlatıp, yaşlıların sunması, yardımsever ve hümanist kişiliğini göstermektedir. Sağlığında Mersin Yenişehir Belediyesi tarafından Müfide İLHAN adı bir parka verilmiştir.

Kudret Ünal, Cumhuriyetçi, çağdaş nesillerin yetiştirilmesi için Müfide İLHAN’ nın gelecek nesillere bir ışık tutacağını, eğitimci sezgileri ile önceden hissedip, büyük bir özveri ile müdür olduğu özel okullarda da birçok kere konferanslar düzenleyerek konuşmacı ve onur konuğu olarak O nu davet etmiştir. Bu yazı kapsamında Müfide İLHAN’ ın anılması, O’nun sadece ilk kadın Belediye Başkanı olmasından gelen özgünlük değildir. Taşıdığı değerlerle cari dönemin karşılaştırılmasının ötesindeki evrensel insanlık değerlerinin timsali olması Müfide İLHAN’ ın özgünlüğüdür.Bu Kente Değer katanların Değerlerini Bilenlere Saygıyla. ‘