buse

Scombidae familyasına ait olan kolyoz balığının vücudu yuvarlak, uzun ve füze şeklini andırır. Sıcak ve ılık denizlerde yaşayan bu balık türü genellikle sürü halinde dolaşır. Uskumruya çok benzese de tat olarak uskumru kadar lezzetli değildir. Daha yavan bir tadı bulunur.
Kolyoz Türkiye'deki tüm denizlerde yaygın olarak bulunur. En çok Marmara'da rastlanır. Dünyada Büyük Okyanus'ta bolca bulunur ve sürüler halinde yaşar. Beslenme kaynakları planktonlar ve küçük yavru balıklardır. Dişileri yaklaşık 2-3 yaşlarında olgunlaşır. Olgunlaşan dişiler 300-400.000 arasında değişen yumurtayı denize Temmuz-Ağustos ayları arasında bırakır.
Denizlerdeki yaşama alanları yaklaşık olarak 250 m derinliklerindedir. Yüzeyde yaşayanları da vardır. Bunlar etçil ve göçebe olan türleridir. Genellikle hamsi gibi küçük balıklarla beslenirler. Genel olgunluğa 3 yaşlarında ulaşırlar. Karadenizden Marmara'ya ve İstanbul Boğazı'na Kasım-Aralık aylarında kışı geçirebilmeleri için gelirler. Beslenme için ise Mart-Nisan aylarında Karadeniz'e geri dönüş yaparlar. Yumurtalama döneminden sonra çeşitli isimler ile hitap edilirler. Zayıflamış olanlara çiroz, küçük sürüler halinde gezenlere lipari adı verilir. Marmara, Karadeniz ve Akdeniz'de yaşayabilirler.
Yanlardan yassılmış bir vücuda sahiptirler. Üzeri küçük pullar ile örtülmüştür. 5 adet yalancı yüzgeçi bulunur. Anüsü ve sırtı geri taraftadır. Dişleri arkaya doğru kıvrılmlı bir şekilde küçük ve sivri yapıdadır. Bunlara zıt ağzı büyük yapıdadır. Sırt bölgesinde düzensizce sıralanmış mavimsi siyah çizgiler bulunur. Yan taraftaki karın üzerinde ise yeşilimsi benekler bulunur. Başı çıplak olmasından dolayı beyni görülebilir. Oldukça çevik yapıya sahip kalyozlar yaklaşık olarak 7-8 sene yaşayabilirler. Suda hızlı ve seri bir şekilde yüzebilirler.
Avlandıktan sonra temizlenmesi oldukça kolay balık türlerindendir. Kafasına bastırılarak temizlenmesi kolayca yapılabilir. Etinin dinlenmesi için bir müddet maden suyunda bekletilmesi gerekir. Pişirme şekilleri Türkiye'de genel olarak tuzlama, fırında, füme ve tava olarak yapılır. Diğer balık türleri gibi insan sağlığına oldukça faydalı olup Türkiye'de bazı yörelerde bolca tüketilir.