buse

Dağıtan kuruma dolaylı veya doğrudan ortak olan kişilere dağıtılan ve işletmenin hisse senetlerinin talep edilmesinde önemli rol oynayan bir büyüklüğe kar payı denir. Diğer adı temettüdür.
Kar Payının oluşum süreci şu şekilde işlemektedir; borsada hisse senetlerinin işlem gördüğü bir şirket/işletme vardır, bu şirket borsada işlem görebilmek için halka arz edilmiştir ve hisse senetleri borsada satılmaktadır. Bu satılan hisse senetleri sonrası işletme gerekli fon(para) ihtiyacını karşılayabilmektedir. Hisse senetlerini satın alan yatırımcıların biri riskli diğeri de işletmenin başarısına bağlı daha az riskli olmak üzere iki tür getirisi bulunmaktadır. Daha az riskli olanı elinde bulunan hisse senedi oranı kadar kâr payından elde edeceği kazançtır. Diyelim ki hisse senedi alımı şeklinde yatırım yapılan işletme o yıl 50 milyon TL kar etti ve borsada işlem gören hisse senedi adedi de 1000 tane, örneğin yatırım yapan kişinin elinde de 10 adet hisse senedi bulunuyor. Eğer işletme elde edilen karın hepsini dağıtma şeklinde bir seçim yaparsa; 10 adet hisse senedi sahibi yatırımcının payına düşen kar 500 bin TL olacaktır. Elde edilen bu 500 bin TL'lik kazanç kar payı/temettü olarak adlandırılır.
Kar payı dağıtım kararları genellikle yukarıdaki örnekte anlatıldığı şekilde olmamaktadır. Dağıtılacak kar payının miktarı işletmelerin finans departmanı tarafından gelecek yıl ve diğer yıl planlarına uygun ve işletmeyi zora sokmayacak şekilde belirlenir. Örneğin elde edilen 50 milyon TL lik karın 30 milyon TL lik kısmı da dağıtılabilir. Arada oluşan 20 milyon TL lik fark ise işletme tarafından gelecek yıllar fon ihtiyacında kullanılmak üzere alıkonulur ve bu alıkoymaya işletme açısından otofinansman denilmektedir.
Yatırımcılar kar payı kazanmak amacıyla hangi işletmenin hisse senedini satın alacağına kararı verirken işletmenin ne kadar kar payı dağıttığına ne kadar otofinansman yaptığına bakarak karar verir. (Karar süreci sadece bu iki değişken tarafından belirlenemez fakat konumuz gereği diğer değişkenlere başka bir yazıda değinilmek üzere bu kadarıyla yetinildi.) Yatırımcı yaptığı analiz sonucu tatmin edici bir kar payı dağıtımı ile karşı karşıyaysa ve gelecek yıllar için olan beklentisi de bu yöndeyse bahsi geçen işletmenin hisse senedini kazanç elde etmek amacıyla satın alacaktır.